Đại hội Đại biểu Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020-2025: Đặt nền móng cho giai đoạn “tăng tốc và bứt phá” - Bài 1: Những gam màu sáng trên bức tranh kinh tế-xã hội

Trong quá trình lãnh đạo sự nghiệp cách mạng Việt Nam, đặc biệt là từ khi đất nước bước vào công cuộc Đổi mới đến nay, Đảng ta đã xác định: Phát triển kinh tế - xã hội là trung tâm; xây dựng Đảng là then chốt; phát triển văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội; bảo đảm quốc phòng, an ninh là trọng yếu, thường xuyên”.

Quán triệt sâu sắc chủ trương lớn của Đảng, trong nhiệm kỳ 2015-2020, Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa đã đề ra các chỉ tiêu, xác định các chương trình trọng tâm, khâu đột phá để tập trung lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện. Từ đó, tạo nên những thành tựu quan trọng, đặt nền móng để Thanh Hóa bước vào giai đoạn “tăng tốc và bứt phá” trên thang bậc phát triển kinh tế - xã hội đất nước.

Một góc phường Hạc Thành

Những gam màu sáng

Thanh Hóa bước vào thực hiện các chỉ tiêu, nhiệm vụ của giai đoạn 2015-2020 bằng một sự kiện lớn: Năm Du lịch Quốc gia 2015 – Thanh Hóa với chủ đề “Kết nối các di sản thế giới”. Thành công của sự kiện tầm cỡ quốc gia này là một bước “khởi động” đầy khí thế, để Thanh Hóa tự tin bắt nhịp vào dòng chảy kinh tế-xã hội đất nước. Đồng thời, khẳng định vị thế mới của Thanh Hóa như một điểm đến hấp dẫn “con mắt xanh” các nhà đầu tư, dựa vào các lợi thế so sánh lớn và đặc biệt là sự đồng hành của cấp ủy, chính quyền cùng doanh nghiệp, nhà đầu tư bằng những cơ chế chính sách hấp dẫn và môi trường đầu tư kinh doanh được cải thiện mạnh mẽ.

Minh chứng rõ nét nhất cho sức vươn của Thanh Hóa trong giai đoạn này là sự hiện diện của Liên hợp lọc hóa dầu Nghi Sơn (một trong 3 dự án công nghiệp lớn nhất cả nước). Chủ đầu tư dự án là Công ty TNHH Lọc hóa dầu Nghi Sơn (NSRP), là liên doanh giữa Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam (25,1%), Công ty Dầu lửa quốc tế Kuwait-KPI (35,1%), Công ty Idemitsu-Nhật Bản (35,1%) và Mitsui Chemicals-Nhật Bản (5,7%). Trải qua thời gian chuẩn bị về thủ tục và mặt bằng, ngày 10/5/2008, tại Khu kinh tế Nghi Sơn, Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam đã tổ chức ra mắt NSRP. Ngày 23/10/2013 nhà máy chính thức được khởi công xây dựng. Đến ngày 14/11/2018, Nhà máy Lọc hóa dầu Nghi Sơn chính thức vận hành thương mại ổn định. Đây là dự án trọng điểm về an ninh năng lượng quốc gia, có vai trò quan trọng mang tính chiến lược của Chính phủ Việt Nam; là kết quả của sự nỗ lực, cố gắng rất lớn của nhiều thế hệ lãnh đạo và các tầng lớp nhân dân, nhất là người dân vùng bị ảnh hưởng của dự án. Dự án đưa vào vận hành đã và đang góp phần thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội khu vực Nam Thanh Hóa, Bắc Nghệ An và các vùng phụ cận.

Có thể nói, sự hiện diện của những dự án nghìn tỷ đã tạo động lực mạnh mẽ để Thanh Hóa đột phá, với kinh tế liên tục tăng trưởng ở mức cao, tốc độ tăng trưởng GRDP hằng năm luôn đạt hai con số, bình quân giai đoạn 2016 - 2020 đạt 12,1%, gấp 1,5 lần giai đoạn 2011 - 2015. Quy mô GRDP năm 2020 đạt 131.199 tỷ đồng, gấp 1,77 lần năm 2015, đứng thứ 8 cả nước, cao nhất các tỉnh Bắc Trung bộ. GRDP bình quân đầu người đạt 2.616 USD, gấp 1,8 lần năm 2015...

Đặc biệt, mô hình tăng trưởng kinh tế của tỉnh từng bước chuyển đổi từ chiều rộng sang chiều sâu. Đó là tăng trưởng giảm dần sự phụ thuộc vào mở rộng quy mô vốn đầu tư, sử dụng lao động giản đơn, khai thác và sử dụng tài nguyên, để chuyển dần sang tăng cường ứng dụng khoa học, công nghệ hiện đại, cải tiến phương thức quản lý, nâng cao kỹ năng, trình độ của người lao động để mở rộng sản xuất, tăng năng suất lao động. Năng suất lao động năm 2020 đạt 97,8 triệu đồng, gấp 2,45 lần năm 2015; tốc độ tăng bình quân hằng năm 11%, đạt mục tiêu Đại hội, cao hơn nhiều so với giai đoạn 2011 - 2015 (7,53%).

Nổi bật trong nông nghiệp là đã ứng dụng các công nghệ mới, tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, nâng tỷ lệ sản phẩm ứng dụng công nghệ cao lên 21%. Trong công nghiệp, nhiều nhà máy, cơ sở công nghiệp mới đi vào hoạt động được sử dụng thiết bị sản xuất với công nghệ tiên tiến, tự động hóa cao, nhất là trong các lĩnh vực: lọc hóa dầu, sản xuất dầu ăn, xi măng, điện, thép, chế biến gia súc, gia cầm. Trong dịch vụ, đã tập trung phát triển các sản phẩm du lịch, vận tải, thương mại, giáo dục, y tế chất lượng cao...

Chương trình Mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới được tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, với 8 đơn vị cấp huyện, 313 xã và 740 thôn, bản hoàn thành xây dựng nông thôn mới; tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới đạt 65,75%, thuộc nhóm các tỉnh dẫn đầu cả nước. Thu ngân sách Nhà nước luôn vượt dự toán và tăng cao so với đầu nhiệm kỳ; tốc độ tăng thu bình quân hằng năm đạt 18,1%, trong nhóm các tỉnh có tốc độ tăng thu ngân sách cao nhất cả nước; năm 2020 đạt 28.967 tỷ đồng, gấp 2,3 lần năm 2015, đứng thứ 11 cả nước...

Văn hóa - xã hội chuyển biến tiến bộ; giáo dục mũi nhọn và thể thao thành tích cao luôn đứng trong nhóm các tỉnh dẫn đầu cả nước; chất lượng khám, chữa bệnh được nâng lên; tỷ lệ hộ nghèo giảm mạnh. Quốc phòng - an ninh, trật tự an toàn xã hội được bảo đảm. Công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị đạt nhiều kết quả; là một trong các tỉnh đi đầu trong thực hiện sắp xếp tổ chức bộ máy và sáp nhập các đơn vị hành chính cấp xã, thôn, tổ dân phố; năng lực lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành của các cấp ủy đảng, chính quyền được nâng lên; đoàn kết, thống nhất trong Đảng, trong nhân dân được tăng cường.

“Dấu mốc lịch sử”

Những thành tựu quan trọng kể trên đã góp phần làm thay đổi căn bản diện mạo bức tranh kinh tế-xã hội của tỉnh, với nhiều “dấu mốc lịch sử”.

Điểm nhấn nổi bật nhất là hệ thống kết cấu hạ tầng được quan tâm đầu tư và đô thị phát triển theo hướng hiện đại. Tỉnh đã ưu tiên bố trí ngân sách, tăng cường thu hút các nguồn vốn trong và ngoài nước, theo hình thức đổi tác công tư (PPP), huy động nguồn lực trong nhân dân để đầu tư hạ tầng kinh tế - xã hội. Ưu tiên đầu tư các công trình hạ tầng giao thông lớn, có tính kết nối liên vùng, kết nối các trung tâm kinh tế của tỉnh; nâng cấp hạ tầng Cảng hàng không Thọ Xuân, tạo điều kiện mở thêm đường bay mới. Hệ thống cảng biển (cảng nước sâu, cảng tổng hợp) được quy hoạch và đầu tư, năm 2019 đã đưa tuyến container quốc tế qua Cảng Nghi Sơn vào hoạt động hiệu quả. Hệ thống lưới điện, truyền tải, cung cấp điện được đầu tư tăng thêm, đáp ứng tốt hơn nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội. Hạ tầng thông tin và truyền thông phát triển rộng khắp. Hạ tầng giáo dục và đào tạo, y tế, văn hóa, du lịch được nâng cấp, hoàn thiện... Tổng huy động vốn đầu tư toàn xã hội đạt 610 nghìn tỷ đồng, đạt mục tiêu Đại hội, gấp 1,8 lần giai đoạn 2011 - 2015.

Khu công nghiệp số 7 (KKTNS) gắn liền với Liên hợp lọc hoá dầu Nghi Sơn

Thanh Hóa có bề dày lịch sử, văn hóa được các nhà nghiên cứu đánh giá cao, song, thời điểm ra đời danh xưng Thanh Hóa trong lịch sử lại chưa được xác định rõ. Với sự quyết tâm lãnh đạo, chỉ đạo và sự trăn trở, suy nghĩ của các đồng chí lãnh đạo, của cán bộ, đảng viên và nhân dân trong suốt nhiều nhiệm kỳ, tỉnh đã xác định được năm 1029 - năm Thiên Thành thứ hai, đời vua Lý Thái Tông là năm đầu tiên xuất hiện danh xưng Thanh Hóa với tư cách là đơn vị hành chính trực thuộc Trung ương. Sự kiện này có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với tỉnh ta, một tỉnh có truyền thống lịch sử, văn hóa và cách mạng hào hùng. Qua đó, khơi dậy niềm tự hào và ý chí quyết tâm xây dựng Thanh Hóa giàu đẹp.

Xác định, phát triển kinh tế -xã hội là trung tâm, xây dựng Đảng là then chốt, trong nhiệm kỳ 2015-2020, tỉnh đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức thực hiện thắng lợi các nghị quyết của Trung ương và của Tỉnh ủy. Đặc biệt, Thanh Hóa là một trong số ít các địa phương đi đầu cả nước trong thực hiện các Nghị quyết số 18, 19 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng và Nghị quyết số 37 của Bộ Chính trị về sắp xếp, tinh giản bộ máy tổ chức ở các cấp. Ghi nhận những đóng góp của Thanh Hóa trong tiền trình dựng nước và giữ nước; đặc biệt là đánh giá cao những thành tựu mà Thanh Hóa đã đạt được từ trước đến nay, nhất là trong nhiệm kỳ 2015 – 2020, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 58/NQ-TW ngày 5/8/2020 về xây dựng và phát triển tỉnh Thanh Hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Nghị quyết số 58/NQ-TW có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển của tỉnh Thanh Hóa. Nghị quyết nhấn mạnh: “Thanh Hoá là tỉnh có vị trí chiến lược đặc biệt quan trọng, có vai trò kết nối vùng đồng bằng Sông Hồng, Tây Bắc với Bắc Trung Bộ. Xây dựng và phát triển Thanh Hoá trở thành tỉnh kiểu mẫu, trở thành một cực tăng trưởng mới cùng với Hà Nội, Hải Phòng và Quảng Ninh tạo thành tứ giác phát triển là trách nhiệm của tỉnh Thanh Hoá và cả nước nhằm hiện thực hoá lời căn dặn của Bác Hồ khi về thăm tỉnh Thanh Hóa”. Do đó, việc Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 58/NQ-TW đã tạo tiền đề căn bản, tạo sự đột phá cho Thanh Hóa trong giai đoạn mới.

Chính vì lẽ đó, trong những dấu ấn nổi bật nhiệm kỳ 2015-2020, thì hai dấu ấn được coi là “dấu mốc lịch sử” của Thanh Hóa, đó là việc xác định được năm 1029 là năm đầu tiên xuất hiện danh xưng Thanh Hóa với tư cách là đơn vị hành chính trực thuộc Trung ương và việc Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 58/NQ-TW về xây dựng và phát triển tinh Thanh Hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Bởi lẽ, đây là những sự kiện tạo động lực mạnh mẽ cả về nguồn lực vật chất và tinh thần, mở ra những thời cơ, vận hội mới rất nổi trội và khác biệt để Thanh Hóa tiếp tục cất cánh, đột phá trở thành cực tăng trưởng mới, cùng với Hà Nội, Hải Phòng và Quảng Ninh trở thành tứ giác phát triển ở phía Bắc của Tổ quốc và sớng trở thành tinh kiểu mẫu như sinh thời Bác Hồ kính yêu hằng mong muốn.

Những thành tựu quan trọng kể trên cũng là cơ sở để Thanh Hóa bước sang giai đoạn phát triển mới, với nhiều thời cơ, thuận lợi và cả những khó khăn, thách thức cần vượt qua. Quán triệt sâu sắc, vận dụng sáng tạo tư tưởng và các quan điểm chỉ đạo theo tinh thần các văn kiện trình Đại hội XIII của Đảng; căn cứ tình hình, đặc điểm, bối cảnh của đất nước và thực tiễn của tỉnh, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh khóa XVIII đã đề ra định hướng xây dựng và phát triển trong 5 năm tới, đó là: “Tiếp tục nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng bộ; phát huy truyền thống văn hóa, lịch sử, khát vọng thịnh vượng và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân; phát triển kinh tế nhanh và bền vĩng; nâng cao đời sống Nhân dân; bảo đảm vũng chắc quốc phòng - an ninh; phấn đấu đến năm 2025 trong nhóm các tỉnh dẫn đầu cả nước - một cực tăng trưởng mới ở phía Bắc của Tổ quốc, đến năm 2030 trở thành tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại”.

Có thể khẳng định, thành công lớn nhất của nhiệm kỳ 2015-2020 là Tỉnh ủy đã lãnh đạo khơi dậy được niềm tự hào, ý chí, nghị lực của gần 230 nghìn đảng viên trong Đảng bộ và 3,65 triệu người dân Thanh Hóa, cùng chung mục tiêu phấn đấu xây dựng Thanh Hóa phát triển, đáp lại sự quan tâm, kỳ vọng của Trung ương đối với Thanh Hóa và thực hiện lời dạy của Bác Hồ kính yêu “Thanh Hóa phải trở nên một tỉnh kiêu mẫu”.

Khôi Nguyên